“Bir web sitesinin tanınırlığından marka imajına ve hatta SEO skoruna kadar geniş bir alanı etkileyen şey nedir? ” diye bir soru ile başlayalım. Farklı farklı cevaplar gelebilir elbette. Ama benim cevabım, “Alan Adı (Domain Name)” olacak. Bu yazımda da alan adının ve alan adı seçiminin neden önemli olduğu üzerinde durmaya çalışacağım.
Tanımlama ile başlayalım o zaman.
Alan Adı Nedir?
En basit ifade ile web sitelerinin internet adresleridir diyebiliriz. Alan adları, kullanıcıların herhangi bir web sitesine erişmek için tarayıcı çubuğuna yazdıkları harf, kelime, işaret ve rakamlardan oluşabilen ve mutlaka bir IP adres ile eşleşen web adresleridir. Bilindiği üzere alan adı ve IP adres eşleşmesi DNS vasıtası ile gerçekleşmektedir.
Karmaşık numerik kodlamalardan oluşan IP adreslerini kullanma zorunluluğunu ortadan kaldırması nedeni ile kullanıcı dostu (human friendly) olarak da ifade edilen alan adları, genellikle üç bölümden oluşur. Fazla detay içinde boğulmadan alan adını oluşturan bölümlerin neler olduğuna kısaca değineyim.
Alan Adı Kaç Bölümden Oluşur?
Alan adları birbirinden nokta işareti ile ayrılmış üç bölümden oluşur.
- Üst alan adı (Top Level Domain)
- İkincil Alan adı (Second Level Domain)
- Alt Alan Adı (Subdomain)
Kolay anlaşılabilmesi açısından blog.ugurgultepe.com.tr alan adı örneği üzerinden açıklamaya çalışalım.
Üst Alan Adı (Top Level Domain)
Uzantı (extention) olarak da kullanılan üst alan adı; domain adının en sağ tarafında nokta işaretinden sonra yer alan kuruluş, organizasyon ya da faaliyet türü ve ülkesi ile ilgili bilgi veren kısaltmalardır.
blog.ugurgultepe.com.tr örneğinde, kalın yazı ile belirtilmiş bölüm üst alan adını işaret etmektedir.
| Uzantı | Anlamı |
| .com (commercial) | Genel itibarı ile ticari faaliyetler için kullanılan bir alan uzantısı olmakla birlikte bugün faaliyet alanından bağımsız olarak tüm web siteleri tarafından kullanılmaktadır. |
| .edu (education) | Genellikle üniversite eğitimi veren okullar tarafından kullanılır. |
| .org (organization) | Vakıf, dernek gibi kar amacı gütmeden faaliyet gösteren kuruluşlar için üretilmiş bir alan adı uzantısıdır. |
| .gov (government) | Resmi devlet kuruluşları tarafından kullanılan alan uzantısıdır. |
| .mil (military) | Askeri kurumlar için üretilmiş bir alan uzantısıdır. |
| .net (network) | İnternet servis sağlayıcıları tarafından kullanılan alan uzantısıdır. |
| .info (information) | Bilgi servisi sunmak amacıyla oluşturulan web siteleri için üretilmiş bir alan uzantısıdır. |
| .k12 | Türkiye’de MEB’e bağlı ilk ve orta dereceli okullar tarafından kullanılan alan uzantısıdır. |
| .arts | Kültür ve sanat alanındaki faaliyetler için üretilmiş bir uzantıdır. |
| .ai (artificial intelligence) | Yapay zeka ve teknoloji şirketleri tarafından yaygın olarak kullanılan uzantıdır. |
| .io (input/output) | Başlangıçta İngiliz Hint Okyanusu Bölgesi için oluşturulmuş olsa da, bugün teknoloji ve startup projelerinde sıkça tercih edilmektedir. |
| .app | Mobil ve web uygulamaları için Google tarafından yönetilen bir alan adı uzantısıdır. |
| .dev | Yazılım geliştiricileri, teknoloji firmaları ve programlama ile ilgili içerikler sunan web siteleri için üretilmiş bir uzantıdır. |
| .store | E-ticaret siteleri ve online mağazalar için kullanılan bir alan uzantısıdır. |
| .xyz | Genel kullanım için oluşturulmuş olup, herhangi bir belirli sektöre bağlı olmayan bir uzantıdır. Özellikle startup’lar ve genç girişimciler tarafından tercih edilmektedir. |
Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere alan adı uzantıları sadece web sitesinin faaliyet gösterdiği alanı belirlemekle sınırlı değildir. Dilerseniz alan adı uzantı türlerinin neler olduğunu kısaca değineyim.
Alan Adı Uzantı Türleri Nelerdir?
Alan adı uzantıları, İnternet Tahsisli İsimler ve Sayılar (ICANN (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) kurumunun alt birimi olan İnternet Tahsisli Numaralar Otoritesi (IANA/Internet Assigned Numbers Authority) tarafından denetlenmektedir.
Genel Alan Adı Uzantıları (Generic TLD)
Genel anlamda web sitelerinin faaliyet alanını belirleyici türdeki .com, .net, .edu gibi geleneksel alan adı kodlarını içerir. ICANN, son 10 yıla kadar yeni alan adı uzantılarının oluşturulması ile ilgili oldukça kısıtlayıcı kurallar uygulamış olmakla birlikte 2010 yılından bu yana geleneksel kodların dışında .top, .xyx gibi yeni nesil uzantılar oluşturulması ile ilgili esnemeye gitmiştir.
Ülke Kodu Alan Adı Uzantıları (Country code TLD’s)
Web sitesine ait konumu belirleyen .tr, .uk gibi iki harfli ülke ya da bölge kodlarını içerir.
Sponsorlu Alan Adı Uzantıları (Sponsored TLD’S)
Genel olarak profesyonel, etnik veya coğrafi topluluklara işaret eden alan aldı uzantılarıdır. Bu tür alan adı uzantıları için belirlenmiş bir sponsor vardır. Örneğin .app alan adı uzantısı, Google’ın sponsorluğunda sistem geliştiricileri için belirlenmiş bir alan adı uzantısıdır.
Alt Yapı Alan Adı Uzantıları (Infrastructural TLD’s)
Bu kategoride yer alan tek alan uzantısı, ABD Askeri Araştırma ve Geliştirme Kuruluşu olan DARPA / The Defense Advanced Research Projects Agency için üretilmiş olan .arpa uzantısıdır.
Rezerve (Kullanım Dışı) Alan Adı Uzantıları (Reserved TLD’s)
Siyasi, politik ya da farklı bir amaçla sadece spesifik alanlarda kullanılmak üzere rezerve edilmiş ve bu alanların dışında herhangi bir şekilde kullanımı mümkün olmayan .example, .test, .localhost ve .invalid gibi alan adı uzantılarıdır.
Hangi Alan Adı Uzantısının Kullanıldığı Önemli Mi?
Büyük markalar, geleneksel .com uzantısını bırakmak yerine daha akılda kalıcı ve güçlü markalar oluşturuyor. Örneğin, Twitter artık x.com kullanıyor, eski t.co yönlendirmelerini büyük ölçüde terk etti.
Benzer şekilde, Apple itunes.com gibi eski alan adlarını doğrudan apple.com çatısı altında birleştirdi.
Bu da gösteriyor ki, .com hâlâ en güçlü ve güvenilir uzantılardan biri olarak kalmaya devam ediyor.
Son yıllarda birçok sektör, özelleştirilmiş alan adı uzantılarını tercih etmeye başladı:
- .ai → Yapay zeka ve teknoloji odaklı siteler için
- .io → Start-up’lar ve teknoloji projeleri için
- .app → Mobil uygulamalar ve yazılım siteleri için
- .dev → Yazılım geliştiricileri ve teknoloji içerikleri için
- .store → E-ticaret siteleri için
- .xyz → Genç girişimciler ve yaratıcı projeler için
İkincil Alan Adı (Second Level Domain)
Web sitesinin kim ya da ne olduğunun, bir diğer ifade ile kimliğinin yansıtıldığı bölümdür. İkincil alan adı olarak genellikle kişi, firma ya da kuruluş ismi, marka adı ya da herhangi bir ürün adı kullanılabilir. blog.ugurgultepe.com.tr örneğinde kırmızı ile belirtilen kısım ikincil alan adıdır.
İkincil alan adı, sadece söz konusu web sitesine ait ve özgün olan bir addır. Aynı zamanda web sitesinin neye ya da kime ait olduğunu göstermesi açısından da en önemli bölümünü oluşturur. Üst alan adı ve ikincil alan adı, bazı yabancı kaynaklarda Root domain/Kök alan olarak da yer almaktadır.
İkincil alan adları, domain kayıt firmaları ya da web hosting sağlayıcılarından temin edilebilir.
Alt Alan Adı (Subdomain)
Web siteleri, özellikle blog sayfaları ve sosyal medya hesapları için genel alan adının bir uzantısı olarak çalışacak alt alan adları da kullanılabilmektedir.
blog.ugurgultepe.com.tr alan adında kırmızı olarak belirtilen kısım, web sitesinin blog sayfasına ait alt alan adını ifade etmektedir.
Bir sonraki başlığa geçmeden önce önemli olduğunu düşündüğüm bir konu ile ilgili küçük bir başlık atmak istiyorum.
Alan Adı Ve URL Aynı Sey Mi?
Alan adı bir web sitesinin temel adresidir (örneğin, ugurgultepe.com).
URL ise, web tarayıcısında görülen tam bağlantıdır ve alan adını içermek zorunda değildir.
Örneğin:
- Alan Adı:
ugurgultepe.com - URL:
https://ugurgultepe.com/alan-adi-nasil-secilir-seo-marka-ve-kullanici-etkisi - URL (alan adı olmadan):
file:///Users/Desktop/dosya.html(yerel dosya yolu) - URL (özel protokol):
mailto:[email protected]veyatel:+905555555555
Alan Adı Neden Önemlidir?
Akılda kalıcı olması açısından bu başlığı madde madde açıklamak istedim.
- Alan adları kullanıcı dostudur.
Her bir alan adı bir IP adres ile eşleştiği için web sitelerine erişmek isteyen kullanıcıları akılda kalması ve hatırlanması çok zor olan IP adresleri ezberleme zahmetinden kurtarır.
- Alan adı ne kadar kısa ve akılda kalıcı olursa, kullanıcılar için o kadar iyi olur.
Genel olarak 15 karakterden kısa olan alan adları daha kolay hatırlanır.
Ancak anlamsız kısaltmalar da kullanıcı deneyimini olumsuz etkileyebilir.
Örneğin:
- İyi:
netflix.com,airbnb.com,spotify.com - Kötü:
en-iyi-ucuz-ayakkabi-magazasi.com
- Marka kimliğinin oluşmasına katkıda bulunur.
Firma ya da marka isminin ikincil alan adı olarak kullanılması, bir yandan marka tanınırlığını artırırken öte yandan web sitesine yönelik organik trafiği artıracaktır.
- SEO üzerinde olumlu etki yaratır
SEO açısından alan adının mutlaka firma adıyla birebir aynı olması gerekmez. Ancak kısa, akılda kalıcı, güven veren ve okunması kolay bir alan adı hem kullanıcı deneyimi hem de SEO açısından avantaj sağlar.
Eskiden Google, alan adında anahtar kelime bulunmasını önemli bir kriter olarak görüyordu, ancak EMD (Exact Match Domain) algoritma güncellemesi sonrası bu etki azaldı.
Örneğin:
- İyi Örnek:
markaadi.com,hizmetadi.app - Kötü Örnek:
ucuz-ayakkabi-al.com(spam olarak algılanabilir)
Alan Adı Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?
Bir önceki başlıkta alan adının neden önemli olduğundan kısaca bahsetmiştim. Bu bölümde de doğru alan adı seçiminde dikkat edilmesi gereken hususlar üzerinde duracağım.
Doğru Alan Adı Uzantısı Seçimi
Üst alan adı ya da alan adı uzantısı, genellikle web sitelerinin faaliyet alanı ve konumu ile ilgili bilgi veren kısaltmalardır. Geleneksel olarak kullanılan uzantılar arasında ilk akla gelenler arasında .com, .org, .edu, .info ve .net sayılabilir.
Bugün hala en sık kullanılan ve en güvenilir alan adı uzantısı olarak .com başı çekmektedir. Ancak son yıllarda geleneksel olmayan türde .tech, .xyz gibi yeni uzantılar da web siteleri tarafından kullanılmaya başlanmıştır.
Bu noktada özellikle vurgulamakta fayda gördüğüm bir nokta şudur ki alan adı uzantısı web sitesinin faaliyet alanı ile ilgili bilgi verir mahiyette olmalıdır. Yani ticari faaliyette bulunan bir site için .com eğitim kurumları için .edu uzantılarının kullanılması daha uygundur.
Akılda Kalıcılığı Yüksek Alan Adı
Hem geleneksel ve dijital pazarlama hem de ağızdan ağıza fısıltı reklamcılığı açısından marka ya da firma adının kısa ve akılda kalıcı olması önemlidir. Alan adlarının bir yanda web sitelerinin kimlik ve marka aynası, öte yanda kullanıcılar üzerindeki ilk izlenimi olduğu da göz önüne alındığında hatırlanması kolay alan adları bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Son olarak başta Google ve Bing olmak üzere arama motorlarının gereksiz uzun anahtar kelimeler ile donatılmış alan adlarını pek sevmediğini de belirterek bir sonraki başlığımıza geçelim.
İşaret ve Rakamların Mümkün Olduğunca Kullanılmadığı Alan Adı
Karmaşık şifre girmekten pek çok kişinin hoşlanmamasının en önemli nedeni, harflerden rakamlara oradan sembollere atlamak olabilir mi acaba?
Alan adları, kimsenin bilmemesi gereken şifreler değil aksine herkesin bilmesi, kolayca hatırlaması ve yazabilmesi gereken web adresleridir. Bu nedenle alan adları oluşturulurken mümkün olduğunca özellikle tire işareti olmak üzere rakam ve sembollerden uzak durulması faydalı olacaktır.
SEO Uyumlu Alan Adı
SEO uyumlu bir alan adı seçerken en önemli kriterlerden biri, markalaşabilir, akılda kalıcı ve kullanıcı dostu olmasıdır. Eskiden, Google’ın algoritmaları alan adındaki anahtar kelimelere daha fazla önem veriyordu. Ancak 2012’de gelen Exact Match Domain (EMD) güncellemesi ile sadece anahtar kelime içeren alan adlarının avantajı azaldı.
Özellikle e-ticaret ve içerik siteleri, alan adlarında hedef kitleye hitap eden ancak doğal görünen anahtar kelimeler kullanabilir. Ancak anahtar kelime doldurmak (keyword stuffing) SEO’ya zarar verebilir ve spam olarak algılanabilir.
Özgün ve Marka Değeri Taşıyan Alan Adı
İnternet sahnesinde yaratıcı, özgün ve marka değeri taşıyan bir alan adı ile var olmak; ismin altına atılan gösterişli bir imza misalidir. Bu öyle bir imzadır ki bir yandan web sitesini rakiplerinden farklılaştırırken öte yandan online rekabette de bir adım öteye taşıyacaktır.
Tescil ettirilmiş, özgün ve marka değeri taşıyan bir alan adının doğal bir reklam aracı niteliğine sahip olması, dijital pazarlama faaliyetlerine de ayrıca katkıda bulunacaktır.
Mobil Cihazlarda Kolay Yazılabilecek Alan Adı
Bugün internet kullanıcılarının neredeyse tamamına yakın bir bölümü, başta akıllı telefonlar olmak üzere mobil cihazlardan erişim sağlamaktadır. Bu nedenle alan adlarının mobil klavyelere uygun, kolayca yazılabilecek ve otomatik klavye düzeltmesine takılmayacak şekilde seçilmesi önemlidir. Zira içinde bulunduğumuz çağ, küçücük akıllı telefonlarının içine giremeyen firmaların saf dışı edildiği bir çağ haline gelmiştir.
Web sitesinin marka imajından SEO’ya kadar geniş bir alanda etki ve önemini açıklamaya çalıştığım alan adları, profesyonel firmalardan satın alınabileceği gibi ücretsiz alan adı oluşturucular (domain name generator) kullanılarak da edinilebilir.
Alan Adı(Domain) Oluşturma Araçları
Doğru alan adını seçmek, bir markanın dijital dünyadaki kimliğini oluşturmanın en önemli adımlarından biridir. Ancak, yaratıcı ve akılda kalıcı bir alan adı bulmak her zaman kolay olmaz. Neyse ki, alan adı oluşturma araçları sayesinde sektörünüze ve anahtar kelimelerinize uygun, özgün ve SEO uyumlu domain önerileri almak mümkün.
Bu araçlar, yapay zeka destekli algoritmalar ile belirlediğiniz kelimelerden yola çıkarak özelleştirilmiş alan adı önerileri sunar. Ayrıca, mevcut olup olmadığını da kontrol edebilir ve en uygun domaini seçmenize yardımcı olabilir.
Aşağıda, yaratıcı ve etkili alan adları bulmak için kullanabileceğiniz bazı popüler domain oluşturma araçlarını bulabilirsiniz.
“İyi bir isim, servet kadar değerlidir.” – William Shakespeare
